Echoscopie
1e echo
De 1e echo vindt meestal plaats tussen de 7-9 wkn zwangerschap, tijdens de eerste controle. Met deze echo kunnen we zien of het hartje klopt, hoever zwanger je bent en of het om een één- of meerlingzwangerschap gaat. Bij deze termijn is het kindje nog erg klein en is de voorkeur om de echo vaginaal te maken voor het beste beeld (dit is uiteraard bespreekbaar).
Medische echo's
Termijnecho
Deze echo vindt bij voorkeur plaats tussen de 10 en 12 weken en stellen we de uitgerekende datum vast en kijken we naar de ontwikkeling van de baby. Meestal is het mogelijk om de echo al via de buik maken.
Echo bloedverlies
Soms komt het voor dat er sprake is van vaginaal bloedverlies. Dit geeft natuurlijk zorgen om je kindje. Bloedverlies in het begin van de zwangerschap komt regelmatig voor en kan een eerste teken zijn van een miskraam. Afhankelijk van de duur van de zwangerschap kunnen we met een echo kijken of we een oorzaak zien. Rondom de 6-7 weken van de zwangerschap zien we met de echo het hartje van je kindje kloppen. Bij zorgen zullen we de eerste echo vervroegen naar 6-7 weken.
Groei-echo
De groei van je kindje kunnen we het beste volgen door iedere controle aan de buik te voelen, dit noemen we het uitwendig zwangeren onderzoek. Soms is er een reden om de groei extra in de gaten te houden met een echo. Dit doen we als er meer kans is op een kleiner of juist een groter kindje of als er zorgen zijn over de groei.
Is er geen reden voor het maken van een groei-echo dan is er natuurlijk wel de mogelijkheid om alleen even naar je kindje te kijken met de echo.
Echo ligging
Tussen de 35 en de 37 weken van de zwangerschap zullen we met een echo naar de ligging van de baby kijken.
Tijdens de zwangerschap draait je kindje rond in de baarmoeder en neemt verschillende liggingen aan. Aan het eind van de zwangerschap, vanaf 32 weken gaan de meeste kindjes met het hoofd naar beneden liggen om zich klaar te maken voor de geboorte. De ligging controleren we met behulp van het uitwendig zwangerenonderzoek en voelen we vanaf 28 weken. Een aantal weken voor de verwachte bevalling maken we een echo om zeker te weten dat je kindje met het hoofdje naar beneden ligt. Na deze periode zal je kindje zich nog zelden omdraaien. We zullen dit iedere controle blijven controleren door te voelen aan de buik.
13 en 20 weken echo
Met de 13 en 20 weken echo kun je laten onderzoeken of je kindje een lichamelijke afwijking heeft. Een lichamelijke afwijking betekent dat een deel van het lichaam van het kind er anders uitziet dan normaal. Voorbeelden van lichamelijke afwijkingen zijn een open rug, open schedel, waterhoofd, hartafwijkingen, gat in het middenrif, gat in de buikwand, afwijking van de nieren of afwijking van de botten.
Je kiest zelf of (je informatie over) deze onderzoeken wenst. Tijdens de eerste controle zullen we indien gewenst hier uitgebreid uitleg over geven.
De uitslag geeft geen zekerheid
Bij ongeveer 95 van de 100 zwangeren is de uitslag van de 13 en 20 weken echo goed. De echoscopist ziet dan geen lichamelijke afwijkingen bij uw baby. De uitslag van de echo kan je dan geruststellen. Maar de uitslag kan je ook ongerust maken, of laten schrikken als er wel een vermoeden is op lichamelijk afwijking. Bovendien kan de echoscopist niet alle afwijkingen zien bij de echo.
Ziet de echoscopist iets wat een afwijking kan zijn? Dan is niet altijd duidelijk of het echt een afwijking is. En als het een afwijking is, hoe ernstig deze is en wat dat dan voor je kindje betekent. Daarom krijg je altijd vervolgonderzoek aangeboden.
Daarom is het belangrijk dat je goed nadenkt of je onderzoek naar lichamelijke afwijkingen wilt. De uitslag van de echo kan ervoor zorgen dat je moeilijke keuzes moet maken. Want het kan zijn dat je kindje een lichamelijke afwijking heeft die niet behandeld kan worden. Maar soms wel, zoals sommige hartafwijkingen. Van tevoren is dat niet altijd duidelijk.
De 13 wekenecho en de 20 wekenecho vallen onder prenatale screening. Wil je meer informatie hierover: Onderzoeken tijdens de zwangerschap en na de geboorte | Prenatale en neonatale screeningen (pns.nl).
De 13 en de 20 weken echo vinden plaats in ons regionaal Centrum Verloskundig Onderzoek Noord-Limburg (CVONL) gelegen in het geboortecentrum. Collega Ingrid en een aantal collega’s uit de regio hebben een specialisatie gedaan voor deze uitgebreide echo’s en verzorgen deze voor de regio.
Wat zijn de verschillen tussen de 13 en de 20 weken echo?
13 weken echo | 20 weken echo |
Echo tussen 12+3 en 14+3 weken van de zwangerschap. Het kind is kleiner en minder ver ontwikkeld. | Echo tussen de 18-21 weken van de zwangerschap. Liefst in de 19e week. Het kind is groter. |
Sommige (ernstige) afwijkingen zijn wel te zien. Als er vervolgonderzoek nodig is, heb je meer tijd om te bepalen wat je met de uitslag doet. | Er zijn meer details te zien. Als er vervolgonderzoek nodig is, heb je minder tijd om te bepalen wat je met de uitslag doet |
De echoscopist kijkt niet of het kind een jongen of meisje is. | De echoscopist kan meestal zien of het kind een jongen of meisje is. Je krijgt dit alleen te horen als je dit wenst. |
In Nederland kunt je alleen kiezen voor de 13 wekenecho als je meedoet aan de wetenschappelijke IMITAS studie. Hiervoor moet je minimaal 16 jaar zijn. Die studie onderzoekt wat de voor- en nadelen zijn van de 13 wekenecho. Aan de ene kant lijkt het goed om al vroeg in de zwangerschap te weten of je kindje een ernstige lichamelijke afwijking heeft. Je hebt dan meer tijd voor extra onderzoek en om te beslissen wat je met de uitslag doet. Aan de andere kant kan een vroege echo misschien ook zorgen voor extra onrust en onzekerheid. | Iedereen kan kiezen voor een 20 weken echo. |
De echoscopist heeft je kindje bekeken, maar kon niet alles goed zien. Dit hoeft niet te betekenen dat er iets niet goed is. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat je kindje niet goed zichtbaar in de buik ligt. En bij vrouwen die wat zwaarder zijn, is de echo soms moeilijker te maken. Er is geen vervolgonderzoek nodig. Kies je voor een 20 wekenecho? Dan kan de echoscopist bij die echo opnieuw kijken. | De echoscopist heeft je kindje bekeken, maar kon niet alles goed zien. Dit hoeft niet te betekenen dat er iets niet goed is met je kindje. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat je kindje niet goed zichtbaar in uw buik ligt. Je krijgt een herhalingsonderzoek aangeboden. |
Pretecho
Waar een medische echo tot doel heeft een kindje te meten of te beoordelen of er afwijkingen zichtbaar zijn, heeft een pretecho het doel om je te laten genieten en stil te laten staan bij de leuke kant van een echo: het komen te weten van het geslacht of uitgebreid kijken naar het gezichtje en alle bewegingen van handjes en voetjes van je kindje.
Het maken van een pretecho is mogelijk binnen ons regionaal Pretechocentrum Noord-Limburg in het geboortecentrum. Onze collega Judith verzorgt met een aantal collega’s deze pretecho’s.
Een pretecho kan zowel in 2D als in 3D/4D gemaakt worden. 2D is mogelijk tijdens de hele zwangerschap, 3D&4D is het mooist tussen de 26-32 weken van de zwangerschap.
2D echo
Bij een 2D echo zie je je baby in doorsnede in zwart-wit beelden. Bij een 2D echo zie je de contouren van je kindje en je kunt ‘live’ meekijken als de baby zich beweegt.
Wil je graag weten wat het geslacht is van je kindje dan kan dit met de vroege NUB-theorie of met 16 weken. Vanaf week 13 is het geslacht van je kindje zover ontwikkeld dat je aan de hand van de NUB-theorie een geslachtsbepaling kunt laten doen. Met deze theorie wordt gekeken naar de hoek die het geslachtsbotje (tuberkel) maakt met de ruggengraat. Deze hoek is groter bij jongens dan bij meisjes. Op basis van deze theorie kun je een geslachtsvoorspelling doen die voor 75% zeker is.
Als er geen uitspraak gedaan kan worden aan de hand van de Nub theorie (bijvoorbeeld als de ligging van het kindje niet goed is) is het mogelijk bij 16 weken voor een gewone geslachtsbepaling terug te komen.
3D echo
Een 3D-echo is opgebouwd uit meerdere 2D beelden. Het beeld staat stil en toont je kindje duidelijk in perspectief. Wat erg mooi is, is dat je diepte ziet op deze beelden en ze zijn in kleur.
4D echo
Bij 4D echo’s zie je 3D bewegende beelden. Het 3-dimensionale beeld wordt continue bijgewerkt, zodat je een “live” bewegende weergave van je baby ziet.
De echo’s zijn bedoeld om je kindje op een zo duidelijk mogelijke en leuke manier in beeld te brengen, zodat er een herkenbare opname gemaakt kan worden. Of dit ook lukt is echter wel afhankelijk van de ligging van de baby, de hoeveelheid vruchtwater en de dikte van je buikwand.